Terug van weggeweest

Na een afwezigheid van anderhalf jaar heb ik mijn weblog weer ontdekt. Ik ben benieuwd of er nog mensen zijn die mij niet uit de RSS-lijst verwijderd hebben en dit stuk lezen zonder dat ik ze erop hoef te wijzen.

Ik ga de boel anders oppakken, met minder nadruk op persoonlijke ervaringen en meer op korte essays. Ik kom geregeld leuke ideeen tegen, of heb ze zelf, en ik wil ze graag hier opslaan. Het eerste gaat over winst (van bedrijven). Wat is winst?

Winst- maximalisatie.

Wat mij is bijgebleven van de lessen economie op de middelbare school is dat bedrijven zullen proberen hun winst zo groot mogelijk te maken: door hun productie af te stemmen op de vraag, zonder dat hun kosten te hoog oplopen. Volgens mij gaat het niet alleen om de intenties van de bedrijven maar ook om een soort evolutionair principe: de bedrijven die dit het beste doen zullen uiteindelijk overblijven in de markt-jungle.

Maar er zijn uitzonderingen op deze regel, bedrijven die succesvol zijn en die duidelijk niet hun jaarwinst maximaliseren. Denk aan "duurzame" ondernemingen als Triodos en Eneco, maar ook aan dotcoms als Amazon en Google, die jarenlang steeds meer verlies maakten maar ontegenzeggenlijk succesvol bleken. Of Apple, die producten maakt waar (nog) geen vraag naar is en dan zeer succesvol vraag creëert.

Het leidend principe kan anders verwoord worden, om deze gevallen ook te beschrijven. Misschien deed mijn economieleraar dat wel, maar was ik niet aan het opletten. Bedrijven proberen niet hun jaarwinst, maar hun totale winst over alle jaren te maximaliseren. Dat kan inhouden dat een bedrijf kan kiezen voor een lagere jaarwinst, als deze zich maar langer doorzet.

Negentiende-eeuwse bedrijven hadden weinig zicht op de toekomst, of op de gevolgen van hun eigen acties. Daarom richtten ze zich uitsluitend op hun kortetermijnwinst, wat het kapitalisme van die tijd een slechte naam gaf. Tegenwoordig is zo veel expertise en onderzoek, dat bedrijven toekomst-strategien kunnen vergelijken: wat zijn de effecten op de markt, op de vraag naar onze producten, op de kansen op een faillisement, of dat een overheid ons werk verbiedt. Doordat ze rekening zijn gaan houden met toekomstige winsten, gaan ze zich langzamerhand duurzamer gedragen. Uit zuiver economisch belang.